Afnám verðtryggingar kostar meðalfjölskydu 18,8 milljónir

Íslenska fjölskyldu vantar húsnæði. Hún er að leita að 120 fm húsnæði á Selfossi. Slíkt kostar ca. 20 milljónir samkvæmt auglýsingum fasteignasölu og tölfræðilegum upplýsingum. Hjónin eru að íhuga að taka 40 ára verðtryggt lán upp á 20 milljónir króna til þess að kaupa þetta hús (miðað við 100% lánhlutfall til að einfalda dæmið). Afborgunin af slíku láni yrði 97.000 kr. á mánuði miðað við 5% vexti. Hjónin fara í greiðslumat hjá bankanum sínum og greiðslugetan þeirra reynist vera 110.000 kr. á mánuði, þannig að dæmið gengur allt upp og hjónin eru bjartsýn. Rekstrarkostnaðurinn af þessu húsnæði yrði sirka þannig:

 

Afborgun af láni	97.000
Fasteignagjöld	13.000
Tryggingar og viðhald	10.000
Samtals á mánuði:	120.000

 

Hjónin fara til þjónustufulltrúa bankans og segjast vilja sækja um lán. En þá segir þjónustufulltrúinn:

„Nei, því miður bjóðum við ekki lengur upp á verðtryggð lán, heldur bara óvertryggð.“
„Nú, hvers vegna ekki?“
„Það er búið að banna verðtrygginguna, því verðtryggð lán eru í raun eitraðir kokteilar...“

„Jæja, allt í lagi, þá tökum við bara óverðtyggt. Hvað er þá afborgunin á mánuði?“

„Vextir á óverðtryggðum lánum eru 8% og fyrsta afborgunin yrði 140.000 kr. á mánuði. Afborgunin fer reyndar lækkandi eftir því sem líður á lánstímanum en þar sem greiðslugetan ykkar er ekki nema 110.000 kr. á mánuði þá eigið þið því miður ekki efni á þessu...“

 

Hjónin koma út úr bankanum, augljóslega svolítið vonsvikin, en um leið fegin að hafa sloppið við „eitraða kokteilinn“. Þau hætta við að kaupa húsnæði og fara í staðinn á leigumarkað. Húsnæði af sömu gerð og stærð kostar í leigu 130.000 kr. á mánuði, þannig að rekstrarkostnaðurinn, borinn saman við lántökuna sem strandaði á verðtryggingunni, lítur svona út:

 

	Húsnæði keypt	Húsnæði leigt	Mismunur á mánuði	Mismunur á 40 árum*
Kostnaður á mánuði:	120.000	130.000	10.000	4.800.000

 

Með þvi að leigja húsnæði í staðinn fyrir að kaupa með verðtryggðu láni hefur fjölskyldan þurft að eyða 4.800.000 kr. meira í húsnæðiskostnað á 40 ára tímabili*. Þar að auki hefur hún ekki eignast húsnæðið sem hún hefur leigt og hefur því tapað um það bil 14 milljónum í viðbót (miðað við að verðmæti húsnæðissins hafi lækkað um 30% vegna aldurs). Húsnæðiskostnaðurinn hefur þannig verið 18.800.000 kr. hærri hjá þessari fjölskyldu (ca 40.000 kr. á mánuði)*.

Í öðrum orðum hefur afnám verðtryggingarinnar kostað þessari meðalfjölskyldu 18,8 miljónum króna! Hver ætlar svo að leiðrétta þennan „forsendubrest“...?

 Er afnám verðtryggingar „aðgerð í þágu heimilana“?

 

 

 

*Athugið: til að einfalda reikningsdæmið er hér miðað við 0% verðbólgu. Afborganir af láninu hækka auðvitað eftir því sem verðbólgan er meiri, en leigan gerir það líka þannig að fjölkyldan endar alltaf á sama stað, sama hvað verðbólgan er mikil. Miðað við 5% verðbólgu yrði kostnaðurinn við húsnæðiskaupin samtals u.þ.b. 140 milljónir en kostnaðurinn við að leiga húsnæði u.þ.b 200 milljónir, eða 60 miljónum hærri.